Tüketici algılarını şekillendiren psikolojik etkilerden en fazla öne çıkanlardan biri atmosfer algısıdır. Aydınlatma, perakendecilikte önemli bir konu olan atmosferin de değerli bir unsurudur. Aydınlatma aynı zamanda, müşterilere mağazanın imajına dair ipuçları veren bir iletişim aracı vazifesi görmektedir. Bu sebeple pek çok güçlü marka mağaza tasarımında aydınlatmanın atmosfer algısı üzerindeki etkisini göz önüne almaktadır.

Önceleri aydınlatma tasarımları aydınlatmanın görünürlük ve görsel rahatlık gibi işlevsel unsurlarına daha çok odaklanırken, günümüzde aydınlatmanın insanların hisleri ve deneyimlerine dair psikolojik etkileri de düşünülmektedir. Aydınlatma tasarımcıları ışığın yoğunluğunu (yüksek/düşük), dağıtımını (doğrudan/difüze) ve tonunu(soğuk/sıcak) psikolojik etkileri düşünerek ayarlamaktadır.

Çekici bir mağaza tasarımı yapmak, satın almayı teşvik etmekle birlikte alışveriş deneyimini de zenginleştirmektedir. Dolayısıyla müşterilerin duygusal ve davranışsal tepkilerini etkileyen aydınlatma tasarımı, alışveriş davranışını şekillendirebilir. Mağaza içindeki aydınlatmaya hoşlanma veya rahatsız olma tepkileri veren müşteriler, mağazada geçirdikleri zamanı artırma/ azaltma, satın alma ve yeniden ziyaret gibi davranışsal tepkiler de gösterebilirler.

Farklı kültürlerin aydınlatmaya verdiği tepkiler de farklılaşabilmektedir. Bir araştırmaya göre, daha sıcak tonlar Amerikan tüketicileri mağazaya girmeye teşvik ederken, Koreli tüketiciler için daha soğuk tonlar ikna edicidir. Mağazanın sattığı ürün de aydınlatma stratejilerinde göz önünde bulundurulmalıdır. Örneğin elektronik, kitap, spor ürünleri satan mağazalar için soğuk renkli aydınlatma, hediye ürün ve lüks giysi satan mağazalar için sıcak renkli aydınlatma faydalı olabilir. Bir başka çalışmanın sonuçlarına göre de farklı aydınlatma düzenlemeleri algıyı etkilemektedir. Duvar yıkama (wall washing) netlik, koyu aydınlatma (cove lighting) ferahlık izlenimi yaratmış, yukarı aydınlatma (uplighting) ise mekânın rahatlatıcı, özel ve hoş olarak algılanmasını sağlamıştır. Bir diğer çalışma da sıcak aydınlatmanın katılımcılarda daha hoş duygular yarattığını ve mekânın algılanan rahatlığını, canlılığını artırırken gerginliği azalttığını ortaya koymuştur.

Sonuç olarak, mağaza atmosferinin kurumsal imaj yaratmadaki önemi düşünüldüğünde, doğru mesajı veren aydınlatma tasarımı, başarılı bir mağaza yönetimi stratejisidir. Uygun aydınlatma, müşteri deneyimini zenginleştirecek ve pozitif algı oluşturacaktır.

Kaynaklar
Park, N. K., & Farr, C. A. (2007). The effects of lighting on consumers’ emotions and behavioral intentions in a retail environment: A cross‐cultural comparison. Journal of Interior Design, 33(1), 17-32.
Manav, B., & Yener, C. (1999). Effects of different lighting arrangements on space perception. Architectural Science Review, 42(1), 43-47.
Quartier, K., Vanrie, J., & Van Cleempoel, K. (2014). As real as it gets: What role does lighting have on consumer’s perception of atmosphere, emotions and behaviour?. Journal of Environmental Psychology, 39, 32-39.